هوموس، خاکهای سیاه رنگ می باشد که از تجزیه بقایای گیاهی بوجود آمده و قدرت زیادی در جذب و نگهداری آب و مواد غذایی دارد.
گیاه خاک یا هوموس یک ماده بیوشیمیایی است که در لایه های بالایی از خاک که حاوی مواد ارگانیک بوده و به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه است، تشکیل می گردند.
مقدار خاک هوموس در باغ ها، کشتزار ها و باغچه ها و غیره زیاد بوده و در خاک بیابانی بسیار کم می باشد.
هوموس با سرعت کم در خاک تجزیه و مواد آلی در خاک، باعث ذخیره رطوبت خاک می شود. به همین دلیل باعث حاصلخیزی خاک می شود.
ویژگی های خاک هوموس
- هوموس توانايي خاک را براي نگهداري و ذخيره رطوبت افزايش ميدهد.
- ته نشست مواد حمل شده توسط باد و باران.
- هوموس منبع مهم مورد نياز تامين کربن و نيتروژن گياهان است.
- هوموس باعث بهبود ساختمان خاک براي رشد گياهان مي شود.
- هوموس شامل هـومین هـا، اسیدهای هیومیک و فلویک هستند.
- نسبت کربن به نیتروژن آن در حدود 10 تا 12 است.
- در مجموع ماده آلی خاك ترکیب حاصـل از لیگنـین و پـروتئین بـوده کـه ساختمان مولکولی ثابتی ندارد.
انواع خاک هوموس دار
هوموس دارای انواع گوناگونی است که بستگی به کیفیت مواد آلی و نوع سنگ مادر دارد
1- هوموس مور:
این خاک هوموس فشرده بوده و در آب و هوای سرد بر روی خاک برگ هایی که به سختی تجزیه می شوند و بر روی خاک های اسیدی و ماسه ای که فاقد کلوئید رس می باشند تشکیل می شود.
2- هوموس مول:
در پیوند با ذرات معدنی بوده و در آب و هوای مرطوب و معتدل بر روی خاکهای رسی و قلیایی با خاک برگ فراوان به وجود می‌آید و دارای سطح بالای ph است.
3- هوموس مودر:
این نوع خاک هوموس دار مابین گیاخاک مول و مور قرار دارد. نمونه‌ای از این خاک در کوه های آلپ مشاهده می شود. این نوع خاک حاوی مقدار زیادی مدفوع بندپایان است. این نوع خاک هوموس نسبت به هوموس مول دارای مواد ارگانیک بیشتری می باشد اما توانایی ترکیب شدن با مواد مغذی را ندارد.
مزایای خاک هوموس دار چیست؟
مزیت اصلی خاک هوموس دار تقویت و بهبود کیفیت خاک برای رشد، نمو و پرورش گیاهان سالم است. در خاک هایی که شن و رس زیادی دارند وجود گیاه خاک یا همان خاک هوموس دار بسیار پر اهمیت است.
خاک هوموس دار مانند یک اسفنج عمل کرده و آب و مواد معدنی را به خود جذب می کند. همچنین باعث کاهش فرسایش در خاک شنی و باعث کنترل رواناب های سطحی می گردد.
